Аперэта ў 2-х актах

 

Асобы:

Пані Кудліцка — жонка рэфэрэндара

Окця — яе ўнучка,

Граф Эрык

Пан Павал Квіквэцкі — юрыст-практыкант

Пан Рэгент

Цыпа, габрэйка-крамарка

Юлька — служанка

 

Акт І

Сцэна І

 

Рэфэрэндарова (Бабуля) і Окця.

(Бабуля сядзіць за сталом бокам да сцэны ў акулярах і раскладвае карты. Окця перад люстрам прышпільвае кветкі.)

 

Окця (кідаючы кветкі на столік пад люстрам)

Фі, бабуля! Хто ж бо калі бачыў, каб у кветкі клалі наготкі — добра ж было б, каб я ўшпіліла. Гэта колер здрады, не хачу, каб хто падумаў, што я здрадлівая (ушпільвае фіялку ў валасы). Во, гэта зусім іншая рэч, фіялка — кветка нявіннасці.

 

Бабуля (раскладваючы карты)

Ай, Окця, Окця! Лепш бы табе наготкі, толькі б табе баламуціць, а замуж не думаеш.

 

Окця (убок)

Бабуля толькі бурчыць і бурчыць. (Падыходзячы) А бабуля, мусіць, замаладзь была такая самая, — усе ж бо кажуць, што я чыста ў бабулю ўдалася (цалуе яе ў руку і рукавом незнарок скідае са стала некалькі карт).

 

Бабуля

Окця, ну што ты вырабляеш! На сваю бяду ўзяла цябе на старасці да сябе — і толькі клопату набылася з табою! Мала мне тае турботы з жаніхамі, дык яшчэ ты мне кожны дзень карты блытаеш. Ішла б ужо сабе замуж — і мне спакайней будзе.

 

Окця

Пайду, пайду, бабулечка, толькі не падганяй мяне, а то я памылюся ў выбары (збірае карты і кладзе іх на стол).

 

Бабуля

От жа ж бяда мне з гэтым дзяўчом! Ужо два расклады зрабіла, што там у Ізабэлькі будзе, сын ці дачка, а гэтая шалапутка заўсёды ўсё сапсуе.

 

Окця

Ай, я ўжо ўсё склала, як было, хай ужо бабуля не гневаецца, а я затое песеньку паспяваю файную.

 

Спеў № 1

 

Ой, калі мне ўсмешкай свеціць

Маладосць маіх гадоў,

Гэта будучыня меціць

Шчасьцем лёс мой пагатоў.

Я з усмешкай расцвітаю

Ў васямнаццаць яркіх лет

І з усмешкаю вітаю

Неба і зямны мой свет, —

цэлы свет.

 

Падзівіцца ў люстра рада, —

Бачу там чароўны квет,

Можа, гэта і няпраўда,

Можа, йначай бачаць свет.

Я таго б яшчэ жадала,

Каб і свет вялебніў шмат,

Ды маіх жаданняў мала,

Ім не кожны будзе рад,

будзе рад.

 

Так хачу, каб проста з моста:

Юны, старац, бедны, пан,

Лысы, сівы, нізкі, тоўсты

Казё, Пётр, Антось ці Ян,

Нават Гавал ці Пратазы

Каб кахаў,— мне па нутру,

А баіцца хто паразы,

Слёзкі я таму утру,

слёзкі ўтру.

 

Бабуля

І што ты сабе выдумляеш, Окця! Жартуеш, гарэзуеш, — а вось як памру, цяжка табе будзе на свеце, калі замуж не пойдзеш.

 

Окця

Э! Навошта, бабуля, пра смерць заводзіць.

 

Бабуля

Але ж яна прыйдзе, (задаволена) во — будзе ўнук (нюхае табаку).

 

Окця

А бабуля дарма мяне зганіла.

 

Бабуля

Затое і прылашчу. Падай мне панчоху і клубок.

 

Окця (падаючы)

Толькі прашу, не трэба пра смерць, бо заплачу, а бабуля вельмі не любіць, калі я

плачу.

 

Бабуля

Вядома ж не люблю, але мушу, каб ты перастала сваволіць, а выбрала б лепш

каторага з тых кавалераў, што толькі марна парог абіваюць.

 

Окця

І якога ж мне бабуля за мужа ўзычыла б? Можа, Эрыка? Ці прыстойнага Паўліка, — дык жа ж не люблю я яго прозвішча — фі... брыдкае — Квіквэцкі. — А то, можа, Рэгента?

 

Бабуля

Што табе мроіцца, Окцю, з тым Эрыкам! Ён — граф, пан. Ён з табою бавіцца любіць, але не ажэніцца ніколі.

 

Окця

Пабачыш, бабуля, вось выйду за яго і буду ездзіць у карэце, будзе ў мяне свой лёкай, спаважны, барадаты, шэсць сівых коней, маёнтак. Бабуля жыцьме з намі — от жа зажывем, як у раі.

 

Бабуля

Засмучаеш ты мяне сваім легкадумствам, гоніш ад сябе прыстойнага Квіквэцкага, а ён так даўно цябе кахае і хацеў бы атрымаць тваю руку. Вось-вось зойме месца адваката, партыя — акурат па табе.

 

Окця

Ён, бабуля, кахацьме мяне яшчэ больш, убачыўшы, што й іншыя мяне кахаюць; (смяецца) вунь, стары Рэгент, і той па мне ўздыхае.

 

Спеў № 2

 

Канкурэнтаў шмат навокал,

Не злічыць, як cкінуць вокам:

Той там бедны, той багаты,

Той стары, а той гарбаты.

 

Выбірай сабе любога:

Хоць за тога, за другога,

І той першы, і той другі

Заўжды Оксі на паслугі.

 

Граф — прыгожы, залаценькі,

Як наготак маладзенькі,

Павал — ф’ялачка-падплотка

А пан Рэгент — як стакротка.

 

Як не сядзе на наготку,

На фіялцы пчолцы месца,

А як не, — дык на стакротку,

Якась-такась утрасецца,

Якась-такась утрасецца.

 

Окця

Тады пайду за Рэгента і буду сабе паняй Рэгентовай: буду трымаць яго пад пантофлем, буду вадзіць яго за нос, і будзе вельмі добра. Пабачыць бабуля, як яно файна выйдзе.

 

Бабуля

Ай, гарэза ты, гарэза! Як пасцелеш, так і выспішся.

 

Окця

О, я люблю паспаць усмак, дык жа і пасцялю сабе мякка. Але — зараз пачнуць збірацца кандыдаты — цікава, хто першы падваліць? Мусіць, Рэгент.

(...)

(Пераклад цалкам у прыкладзеным PDF-файле.)